BURMISTRZ, wójt miasta

BURMISTRZ, wójt miasta, jednoosobowy organ wykonawczy lub przewodniczący zarządu / magistratu gminy miejskiej, wiejskiej wybieralny w wyborach powszechnych.

Urząd burmistrza w Polsce pojawił się w XIII w., wraz z rozwojem samorządu miejskiego. Burmistrz był przewodniczącym rady miejskiej wybieranym przez rajców, później w prawie niemieckim był przewodniczącym rady i jednocześnie organem wykonawczym miasta. W XIX wieku nastąpiło oddzielenie funkcji burmistrza od przewodniczącego rady miejskiej. W roku 1950 zniesiono urząd burmistrza, którego kompetencje przejęła Miejska Rada Narodowa do roku 1973, kiedy to wprowadzono urząd Naczelnika Miasta. Urząd burmistrza przywrócono ponownie w roku 1990 po przywróceniu samorządu terytorialnego.

Na przestrzeni wieków funkcję tą na terenie miasta pełnili wójtowie: Jan Ząbkowski 1583 – 1592, Jan Worowy (Wożowy) (1593 – 1596), Stanisław Migdałowski, adwokat (1596 – 1607), Sebastian Bielawski notariusz i wójt w latach 1620-tych, Tomasz Żołądkowicz burmistrz, koniec lat 1620 i początek 1630. W XVIII w. często występują nazwiska wójtów i dwóch burmistrzów, świadczy o tym, że jeden z nich był zastępcą. Jan Siewierski wójt (1731), Stanisław Moskalewicz burmistrz, Stanisław Grudzieński, Andrzej Rogalski burmistrzowie, Mikołaj Gulpiński wójt, Wojciech Momontowicz burmistrz, Szymon Woszczyna wójt, Andrzej Wijak (Wiejak) wójt.

W XIX w. pojawiają się nazwiska m.in. Szymon Brzyski wójt, Jan Wiktor burmistrz (1780), Antoni Mazurkiewicz jego zastępca, Bartłomiej Rusinowski burmistrz (1820), Walenty Rusinowski wójt (1828), Sebastian Borenc, Franciszek Pęczek i Michał Kos podwójci (1828), Franciszek Pęczek burmistrz, Michał Lolarek i Michał Kijowski podwójci (1831), Józef Gardulski wójt, Józef Ćwiek i Franciszek Pęczek burmistrz (1831-1840), Józef Ćwiek burmistrz (1840), Józef Trybulec i Marcin Trybulec podwójci (1831-1840). W latach (1847-1849 i 1851) Paweł Kostórkiewicz wójt, burmistrz, Szymon Bartnik burmistrz, Wacław Gardulski burmistrz (1887-1904), Wawrzyniec Jarosz z-ca burmistrza (1901-1904), Jan Glaser burmistrz (1904-1906), Eugeniusz Matula burmistrz (1914-1920), Piotr Jarosz (1920-1927) jego zastępcą był Jacob Pelc żyd, Ignacy Wysocki burmistrz (1930) Józef Kalita i Roman Sypek burmistrz (na przemian 1931-1942), Stanisław Jarosz wójt, Franciszek Szczepański wójt.

Pod koniec wojny Stefan Wodiczko zostaje mianowany przez Starostę Powiatu tymczasowym burmistrzem miasta w okresie IX. 1944 – XII. 1944, następnie zostaje wybrany przez Zarząd Gminy Stanisław Dąbrowski XII. 1944 – X.1946, jego z-cą Andrzej Jarosz, po rezygnacji burmistrza stanowisko obejmuje wiceburmistrz A. Jarosz, Józef Żmuda X.1946 – 1947, Mieczysław Mazur 1947 – 1948 stanowisko wiceburmistrza, Józef Płaza 23.01.1948 – 01.IV.1949 i Ludwik Cichoń od IV.1949 – 1950. W tym czasie Władysław Jędrusiak obejmuje funkcję wiceburmistrza od 11.XII.1948 – 1950, a później na skutek reorganizacji zostaje przewodniczącym Zarządu Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w latach 1955 – XI. 1972. Po kolejnej reformie administracyjnej pierwszym Naczelnikiem miasta został mianowany Antoni Frankowicz w latach 1973 – 1978, następni to: Helena Wacławska 1978 – 1980, Władysław Maziarz 1980 – 1988 i Mateusz Jarosz 1988 – 1990. Po przywróceniu samorządu burmistrzem miasta został Marek Chmiel 1990 – 1998 i Józef Rybiński 1998 – nadal.