BURMISTRZ, wójt miasta

BURMISTRZ, wójt miasta, jednoosobowy organ wykonawczy lub przewodniczący zarządu / magistratu gminy miejskiej, wiejskiej wybieralny w wyborach powszechnych.

Urząd burmistrza w Polsce pojawił się w XIII w., wraz z rozwojem samorządu miejskiego. Burmistrz był przewodniczącym rady miejskiej wybieranym przez rajców, później w prawie niemieckim był przewodniczącym rady i jednocześnie organem wykonawczym miasta. W XIX wieku nastąpiło oddzielenie funkcji burmistrza od przewodniczącego rady miejskiej. W roku 1950 zniesiono urząd burmistrza, którego kompetencje przejęła Miejska Rada Narodowa do roku 1973, kiedy to wprowadzono urząd Naczelnika Miasta. Urząd burmistrza przywrócono ponownie w roku 1990 po przywróceniu samorządu terytorialnego.

Na przestrzeni wieków funkcję tą na terenie miasta pełnili wójtowie: Jan Ząbkowski 1583 – 1592, Jan Worowy (Wożowy) (1593 – 1596), Stanisław Migdałowski, adwokat (1596 – 1607), Sebastian Bielawski notariusz i wójt w latach 1620-tych, Tomasz Żołądkowicz burmistrz, koniec lat 1620 i początek 1630. W XVIII w. często występują nazwiska wójtów i dwóch burmistrzów, świadczy o tym, że jeden z nich był zastępcą. Jan Siewierski wójt (1731), Jan Wiktor burmistrz (1781), Antoni Mazurkiewicz jego zastępca, Stanisław Moskalewicz burmistrz, Stanisław Grudzieński, Andrzej Rogalski burmistrzowie, Mikołaj Gulpiński wójt, Wojciech Momontowicz burmistrz, Szymon Woszczyna wójt, Andrzej Wijak (Wiejak) wójt.

W XIX w. pojawiają się nazwiska m.in. Szymon Brzyski wójt, Bartłomiej Rusinowski burmistrz (1820), Walenty Rusinowski wójt (1828), Sebastian Borenc, Franciszek Pęczek i Michał Kos podwójci (1828), Franciszek Pęczek burmistrz (1831-1840), Michał Lolarek i Michał Kijowski podwójci (1831), Józef Gardulski wójt, Józef Ćwiek i Franciszek Pęczek burmistrz (1831-1840), Józef Ćwiek burmistrz (1840), Józef Trybulec i Marcin Trybulec podwójci (1831-1840). W latach (1847-1849 i 1851) Paweł Kostórkiewicz wójt, burmistrz ( 1849), Szymon Bartnik burmistrz, Wacław Gardulski burmistrz (1887-1904), Wawrzyniec Jarosz z-ca burmistrza (1901-1904), Jan Glaser burmistrz (1904-1906), Eugeniusz Matula burmistrz (1914-1920), Piotr Jarosz (1920-1927) jego zastępcą był Jacob Pelc żyd, Ignacy Wysocki burmistrz (1930) Józef Kalita i Roman Sypek burmistrz (na przemian 1931-1942), Stanisław Jarosz wójt, Franciszek Szczepański wójt.

Pod koniec wojny Stefan Wodiczko zostaje mianowany przez Starostę Powiatu tymczasowym burmistrzem miasta w okresie IX. 1944 – XII. 1944, następnie zostaje wybrany przez Zarząd Gminy Stanisław Dąbrowski XII. 1944 – X.1946, jego z-cą Andrzej Jarosz, po rezygnacji burmistrza stanowisko obejmuje wiceburmistrz A. Jarosz, Józef Żmuda X.1946 – 1947, Mieczysław Mazur 1947 – 1948 stanowisko wiceburmistrza, Józef Płaza 23.01.1948 – 01.IV.1949 i Ludwik Cichoń od IV.1949 – 1950. W tym czasie Władysław Jędrusiak obejmuje funkcję wiceburmistrza od 11.XII.1948 – 1950, a później na skutek reorganizacji zostaje przewodniczącym Zarządu Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w latach 1955 – XI. 1972.

Po kolejnej reformie administracyjnej pierwszym Naczelnikiem miasta został mianowany Antoni Frankowicz w latach 1973 – 1978, następni to: Helena Wacławska 1978 – 1980, Władysław Maziarz 1980 – 1988 i Mateusz Jarosz 1988 – 1990. Po przywróceniu samorządu burmistrzem miasta został Marek Chmiel 1990 – 1998, Józef Rybiński 1998 – 2024 i Agnieszka Machnik 2024 – nadal.