OBSERWATORIUM ASTRONOMICZNE w Radomyślu Wielkim
OBSERWATORIUM ASTRONOMICZNE w Radomyślu Wielkim, władze gminy podjęły decyzję w 2016 roku i złożyły projekt utworzenia przy Gimnazjum obserwatorium astronomicznego. Inicjatywa wyszła od jednego z nauczycieli Janusza Grzyba, pasjonata badań naukowych i wprowadzania wszelkich nowinek do szkoły, aby wyrobić w uczniach zainteresowanie do poznania wszechświata astronomii, geografii, fizyki i nauk z nimi związanych.
Całość projektu wg kosztorysu wyniosła 723 tyś. złotych, z tym, że gmina uzyskała dotację w kwocie 477 tyś. zł. Dla obserwatorium wybudowano oddzielny budynek dwukondygnacyjny i zakupiono specjalistyczny sprzęt w postaci: teleskopu astronomicznego słonecznego i zwierciadlanego, mobilnego planetarium, stacji meteorologicznej, teodolitu szkolnego, zestawu do badania ciśnienia powietrza, kolekcje skał, mikroskopu biologicznego i stereoskopowego, modeli silników, zestawu do pozyskiwania H2 oraz wyrzutni piłek tenisowych. Zakupiono również niezbędny sprzęt komputerowy jak tablety, smartfony, aparat fotograficzny, komputery, laptopy, drukarki, drukarki 3D, skaner 3D, tablice interaktywne, ekrany ścienne i drony do filmowania.
Obiekt był gotowy w połowie 2017 roku, a już w sierpniu tegoż roku odbył się pierwszy pokaz „AstroNight”, podczas którego widzowie z wielkim zainteresowaniem podziwiali zaćmienie księżyca. Niestety ciekawie zapowiadający się program został przerwany z powodu rozszerzającej się wówczas epidemii Covid 19.
Po zakończeniu stanu zagrożenia epidemicznego obecnie podczas bezpłatnych pokazów „AstroNight” uczestnicy mogą wejść do wnętrza obiektu i obserwować odległe planety układu słonecznego. Dużą atrakcją jest również planetarium – dmuchana kopuła, rozkładana podczas pokazów w szkolnej sali gimnastycznej. Leżąc w jej wnętrzu, można obserwować nad głową filmy o historii astronomii i kosmiczne symulacje. Dla fanów lotnictwa obserwatorium oferuje symulator pilotażu oraz specjalne okulary wykorzystujące rozszerzoną rzeczywistość. Temat opracowany przez zespół obserwatorium.
Obiekt wyposażony jest w profesjonalne teleskopy, w tym teleskop słoneczny. Nad wszystkim czuwa zespół kilku pasjonatów. Należy do nich m.in. Dominik Hamala, który jest ambasadorem ESERO Polska, (ESERO to program edukacyjny Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA, skierowany do nauczycieli i uczniów na wszystkich poziomach edukacyjnych). W ramach współpracy z ESERO zespół organizuje lekcje kosmiczne dla młodzieży, współpracuje także ze znanymi wydawnictwami, recenzuje książki o tematyce astronomicznej oraz przeprowadza konkursy.
W miejscowej obecnie Szkole Podstawowej (po likwidacji Gimnazjum) organizowane są zajęcia z robotyki, podczas których uczniowie 7 i 8 klasy uczą się budowy silników, komputerów, programowania czy druku 3D. Wiosną ubiegłego roku pasjonaci tej ostatniej techniki wydrukowali kilkadziesiąt przyłbic, które zostały przekazane pracownikom Szpitala Specjalistycznego w Mielcu.
W ostatnim czasie obserwatorium odwiedziło wielu zwiedzających, zarówno z naszej miejscowości jak również z terenu powiatu oraz z odległych zakątków województwa podkarpackiego. Obserwatorium było celem zorganizowanych wycieczek ze szkół podstawowych m.in. z Przedszkola przy Szkole podstawowej w Czarnej, Szkoły Podstawowej w Dulczy Wielkiej, Szkoły Podstawowej w Łączkach Brzeskich, Dąbia, Janowca oraz indywidualnych pasjonatów.
Zespół przekazywał informacje związane z astronomią, zdjęcia z obserwacji i imprez, w których uczestniczył. Należał do nich XIV Mielecki Festiwal Nauki i Techniki, który odbył się w dniach 17-21 maja 2024, viaTech Challenge 2024 czyli pierwsza edycja Podkarpackiego Hackathonu Lotniczego oraz zorganizowany na miejscu w sierpniu 2024 AstroNight, czyli „Noc Spadających Gwiazd”.
W zajęciach tych uczestniczyły także dzieci z Ukrainy. Obserwatorium zostało zaproszone do współpracy z Fundacją Dolina Lotnicza w Rzeszowie i prowadziło zajęcia w ramach Dziecięcego Uniwersytetu Technicznego (DUT) na obiektach Politechniki Rzeszowskiej im. I. Łukasiewicza oraz w odległych miejscach jak Zarszyn koło Sanoka czy Ustrzyki Dolne.
W ramach rozwijania działalności Obserwatorium w ciągu ostatniego roku nawiązało współpracę ze stowarzyszeniem krótkofalowców w Dębicy. Dzięki środkom pozyskanym w gminie zakupione zostało radio krótkofalarskie Yaesu i po uzyskaniu świadectwa klasy A operatora urządzeń radiowych zespół zacznie regularne połączenia radiowe z krajami Europy i Świata.
W celu poszerzenia oferty edukacyjnej zespół Obserwatorium stworzył multimedialną piaskownicę odwzorowującą w barwach hipsometrycznych rzeźbę powierzchni Ziemi oraz symulator lotu w trybie wirtualnej rzeczywistości.
Znacznym ułatwieniem w działalności Obserwatorium jest bliska współpraca z SCKiB w Radomyślu Wielkim. Jak twierdzi nieoceniony, organizator i kierownik tego całego przedsięwzięcia mgr Janusz Grzyb te wszystkie sukcesy są także wynikiem zaangażowania szeregu osób, które wymienia: Adrian Moździerz, Dominik Hamala, Tomasz Jeniec, Mateusz Pieniądz, Michał Kozioł, Jacek Leśniowski i Kasia Trzpis.
Obserwatorium, to jest najlepsze i udane przedsięwzięcie w zakresie edukacji szkolnej w Gminie w ostatnich dziesiątkach lat.