KOŚCIÓŁEK FILIALNY (pomocniczy) p.w. Przemienienia Pańskiego i NMP w Radomyślu Wielkim

KOŚCIÓŁEK FILIALNY (pomocniczy) Przemienienia Pańskiego i NMP w Radomyślu Wielkim.

Gdy w roku 1599 została erygowana parafia w Radomyślu (Wielkim), kościół otrzymał 1 łan ziemi w kierunku pół.-zach. od miasta. Dzięki sprzyjających tam warunkom (woda i pofalowany teren) została wybudowana plebania z budynkami gospodarczymi i mały drewniany kościółek pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego wzniesiony w roku 1783, który służył do roku 1800, kiedy spłonął. Od tego czasu to miejsce zwano Wólką Plebańską.

Tam mieszkali proboszczowie kościoła parafialnego od roku 1599 do roku 1890 tj. do czasu zakupu „Pałacu” w Rynku na plebanię. Prowadzili gospodarstwo rolne i codziennie odprawiali w kościółku msze św., a w niedziele jechali do miasta i tam z wikariuszami odprawiano msze św. niedzielne.

Obecny kościółek, został zbudowany w stylu neogotyckim w latach 1870-1873, staraniem fundacji bogatego ziemianina Piotra Kostórkiewicza, obywateli miasta: Ignacego Kality, Teodora Wacławskiego, Dybowskiego, Klosa, Józefa Trybulca, Julii Wolińskiej, Franciszka Szlajbera i mieszkańców tych terenów, pod nadzorem ks. Stanisława Augustyniaka, jako wotum dziękczynne za ustanie groźnej epidemii cholery, która dziesiątkowała miejscową ludność.

Zmarli grzebani byli na wydzielonym cmentarzu cholerycznym w Dulczy Małej.

Kościółek powstał prawdopodobnie na miejscu starego nieistniejącego już grodziska, o czym świadczył nasyp – góra wykonany w kształcie kopca, rowy i wały ziemne okalające górę. Na tym miejscu odnajdywano kamienie i cegły wydobyte z ziemi, a także często monety z okresu rządów króla Stefana Batorego. Starsi mieszkańcy Wólki wspominali, że były też piwnice i korytarze jak wspomniano dalej.

Podczas I wojny światowej ucierpiał jak inne budynki, jego odnowieniem zajął się ks. Franciszek Łukasiński. 30 Sierpnia 1919 roku wystąpił do Urzędu Biskupiego o zezwolenie na odprawiania mszy w kościółku na Wólce Plebańskiej.

Zniszczony w czasie działań wojennych w 1944 roku, następnie odbudowany staraniem ks. Jana Curyłły w 1955 i poświęcony 26 maja 1957 roku. 

Zachowana została jego pierwotna architektura, bezstylowy z elementami neogotyku z małym wyodrębnionym prezbiterium zamkniętym trójbocznie. Budowany z cegły i kamienia, malowniczo usytuowany na wzgórzu w otoczeniu starych sosen w pobliżu nieistniejącego już folwarku plebańskiego, oddzielonego od kościoła potokiem Babka, na którym kiedyś stał młyn, z którego wody zasilały staw rybny. Obniżenie terenu za potokiem i nieistniejące już stawy, powstały prawdopodobnie po ziemi wybranej na usypanie wzgórza. Obecnie używany jest okazjonalnie, msza św. odprawiana jest w święto Wniebowzięcia NMP na odpust w sierpniu. Posługę duszpasterską zapewniają kapłani z Radomyśla Wielkiego. Mieszkańcy jednak sami się gromadzą w maju i październiku odprawiając majówkę i różaniec do Matki Bożej

Budowla jednonawowa, sklepienie beczkowe, od północnej strony zakrystia. Z zewnątrz wzmocniony przyponami po trzy z dwóch boków, między którymi umieszczono ostrołukowe okna. Nakryty dachem dwuspadowym z neogotycką wieżyczką na sygnaturkę. Fasada frontowa zwieńczona uskokowym szczytem z lancetowym ostrołukowym oknem pośrodku.

Wewnątrz w prezbiterium znajduje się neogotycki ołtarz wykonany przez mistrza stolarskiego Jana Barana z obrazem Najświętszej Marii Panny Królowej Nieba i Ziemi (ofiarowany przez Teklę Golba w czasie okupacji). Obraz jest odsuwany w dół, za nim prawdopodobnie znajduje się stary obraz Przemienienia Pańskiego malowany na desce przez Piotra Sławińskiego.

Po bokach figurki św. Antoniego z dzieciątkiem Jezus (fundacji Mariana Dubiela) i św. Teresy (fundacji Teresy Dubiel z d. Osora), na frontowej ścianie nawy znajdują się obrazy Matki Bożej Częstochowskiej i Miłosierdzia Bożego. Stacje przedstawiają małe krzyże z numerem stacji.

Stary obraz głowa Jezusa w cierniowej koronie umieszczony jest w zakrystii. W środku nawy z sufitu zwisają dwa żyrandole, jeden z nich kryształowy ufundowany został przez Krystynę Spolitakiewicz z d. Smagacz. W tylnej części nawy znajdują się schody wejściowe na chór ze starą zabytkową fisharmonią.

Podczas remontu przy bocznym wejściu natrafiono na piwnicę, w której znajdowały się trumny, mało prawdopodobne, ale jak powiadają mieszkańcy, z piwnicy było tajne przejście do potoku, jednak podczas remontu zostało zasypane. Ponowny kapitalny remont w latach 1989-93 przeprowadził ks. Kazimierz Zając.

W ramach tego remontu na skutek zarysowań i pęknięć ścian, odwodniono i wzmocniono fundamenty, położono izolację wewnątrz i zewnątrz, wykonano nowe tynki wewnętrzne i zewnętrzne. Podczas remontu odsłonięto zamurowane okrągłe okno nad drzwiami wejściowymi, postawiono nową zakrystię w miejsce starej, a dach pokryto blachą miedzianą i założono rynny. W środku położono posadzkę oraz wymieniono instalację elektryczną. Odnowiono wnętrze kościoła, pomalowano ściany i uzupełniono złocenia ołtarza. Ostatnią czynnością było wykonanie ołtarza „twarzą do wiernych”, pulpitu i drzwi wejściowych, prace te wykonał Zakład stolarski E. Dolota z Dąbia.

Po tych remontach kościół został ponownie uroczyście poświęcony przez bpa Józefa Życińskiego ordynariusza Diecezji Tarnowskiej dnia 31 maja 1993 roku.

Choć w środku ładnie wygląda, jednak nad oknami i na ścianach pojawiają się pęknięcia, co świadczy, że w niedługim czasie będzie konieczny kolejny remont, tym bardziej, że obiekt jest wpisany w rejestr zabytków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Tarnowie pod nr A-519 z dnia 19 czerwca 1991 roku.