KOŚCIÓŁ p.w. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Zdziarcu

KOŚCIÓŁ p.w. Nawiedzenia NMP w Zdziarcu, dekanat radomyski, gm. Radomyśl Wielki. Parafia w Zdziarcu należy do jednej z najstarszych w gminie, dokument o jej erygowaniu prawdopodobnie pochodzi z roku 1320, inne źródła wskazują ok. roku 1350. Od roku 1325 Zdziarzec należał do rektoratu parafii Książnice, samoistna parafia powstała w roku 1350. Kilkakrotnie, jako kościół filialny była przyłączana do parafii w Rzochowie i Zasowie. Około roku 1530 do kościoła w Zdziarcu należały miejscowości: Zdziarzec, Dulcza Wielka, Dulcza Mała. 

Stał tutaj mały, drewniany kościółek p.w. św. Marcina z I poł. XIV wieku, na którego miejscu ks. proboszcz Tomasz Turza wraz z parafianami w latach 1870-1872 rozpoczął budowę obecnego murowanego kościoła z wieżą, otoczonego murem, jego konsekracji w roku 1886 dokonał bp tarnowski Ignacy Józef Łoboz. Od roku 1883 proboszcz ks. kanonik Jakub Krogulski rozpoczynając pracę w parafii skupił się nad podniesieniem świadomości parafian, ich życia duchowego, kulturalnego i społecznego. W roku 1924 założył trzy związki młodzieży męskiej (każdy posiadał swój sztandar) i żeńskiej, urządził naukę wieczorową, teatr, bibliotekę, kółko rolnicze, straż pożarną. Rozwinęło się bractwo „Straż Honorowa Serca Jezusowego” (w 1924 r. liczyła ponad 150 osób), trzeci zakon św. Franciszka, różaniec żywy i apostolstwo modlitwy. W tym czasie parafia liczyła ok. 4 tys. wiernych.

W roku 1925 dobudowano zakrystię i przebudowano prezbiterium oraz wybudowano ambonę. Ołtarz ku czci św. Teresy od Dzieciątka Jezus poświęcono 2 lutego 1926 r.

W roku 1930 wybudowano wolno stojącą dzwonnicę konstrukcji stalowej, w której obecnie znajdują się trzy dzwony, jeden z roku 1930, pozostałe z roku 1964 z odlewni w Przemyślu.

W roku 1933 staraniem ks. proboszcza Antoniego Glińskiego w połowie odmalowano, a w 1936 dokończono artystyczne malowanie i złocenie wszystkich ołtarzy, przebudowano też kaplicę p.w. Najświętszej Rodziny, którą poświęcił ks. dziekan J. Krośniński z Zasowa.

Do roku 1938 do parafii Zdziarzec należały cztery wioski: Zdziarzec, Żarówka, Janowiec i Dulcza Wielka. Skutek działań wojennych w 1944 roku kościół uległ znacznym uszkodzeniom, zniszczona została całkowicie wieża, spalony dach i częściowo stropy, pozostały mury i zakrystia. Zrabowano wyposażenie razem z obrazem Matki Bożej słynącym łaskami, odzyskanym od żołnierzy radzieckich i poddany rekonstrukcji przez ks. Adama Stachonia w roku 1951. Po roku 1945 kościół został odbudowany, ale bez wieży, którą dobudowano dopiero w roku 1972, odbudową kościoła kierował ks. kanonik Zygmunt Zając, po jej ukończeniu uroczyście poświęcił kościół ks. bp Jan Stepa w dniu 9 lipca 1951 roku.

W latach 1992 – 1994 wymieniono pokrycie dachowe na blachę ocynkowaną i odnowiono elewacje.

Architektura kościoła jest bez wyraźnych cech stylowych zbliżona do neogotyku, murowany z cegły, jednonawowy z nieznacznie wyższą nawą od prezbiterium. Okna o wykroju ostrołukowym z witrażami i barwionymi szybkami. Fasada wieżowa z prostokątnym wejściem głównym nad którym umieszczona jest ostrołukowa blenda z dekoracją malarską w postaci krzyża z gałązkami winorośli, gołębicy i oka opaczności. Nad nimi stylizowany napis OTWÓRZCIE SERCA DLA BOGA, na dole 2000 – lat CHRZEŚCIJAŃSTWA.

Wieża jako wydzielony element posiada trzy kondygnacje, ostatnia wykonana jest w kształcie ośmiobocznym zawiera sygnaturkę, całość zwieńczona ostrołukowym dachem zakończonym metalowym krzyżem.

Na początku lat dwutysięcznych rozpoczęto remont generalny wnętrza świątyni, wymieniono instalacje elektryczne, oświetlenie i nagłośnienie.

Kościół był i jest stale upiększany i odnawiany dzięki hojności wiernych i dobremu gospodarzowi ks. Eugeniuszowi Haburze, który w roku 2021 przeszedł na emeryturę, pozostając jako senior w parafii.

Bryła kościoła zdaniem Podkarpackiego Konserwatora Zabytków w Przemyślu zasługuje na wpisanie w rejestr zabytków i jego Decyzją została wpisana do rejestru pod Nr A – 1610 z dnia 6 maja 2019 zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego.

Konserwator uważa również że wyposażenie i wystrój kościoła parafialnego w Zdziarcu zasługuje na wpisanie w rejestr zabytków ruchomych i oddzielny opis tych zabytków znajduje się w oddzielnym pliku pod nazwą „KOŚCIÓŁ parafialny w Zdziarcu WYPOSAŻENIE I WYSTRÓJ”.

Kapłani pracujący w parafii, proboszczowie: Jakub (1326-1327???), Borusiewicz Tomasz (ok. 1650), Kałuszowski Jan (1785-1805), Skupniewicz Wojciech (1805-1846), Popiel Klemens (1846-1858), Turza Tomasz (1858-1876), Wolski Eugeniusz (1876-1883), Krogulski Jakub (1883-1927), Chmiel Jan Kazimierz (1928-1931), Gliński Antoni Władysław (1931-1945),  Zając Zygmunt (1945-1989), Knapik Andrzej (1989-1990), Habura Eugeniusz (1990 -2021 rezydent), Schab Józef (2021-  ).

Wikariusze: Klimkiewicz Marcelin Narcyz, Gryl Florian (1892-1893), Gawlicki (Garguła) Jan (1895-1896), Papież Wojciech (1915-1917), Kołacz (za ks. Krogulskiego), Solak Józef (1934-1938), Ulatowski Roman (1902-1943), Litwiński Dominik (1923-1924), Ryba Mieczysław (1960-1965), Tarasek Władysław (1976-1980), Tabor Stefan (1980-1987), Wolak Zbigniew (1984-1991), Dudek Zbigniew (1989-1993), Wójcik Marek (1993-1996), Buźniak Józef (1996-1999), Koroński Andrzej (1999-2002), Żurowski Paweł (2002-2005), Gwiżdż Piotr (2005-2008), Serafin Ryszard (2008-2014), Warzecha Damian (2014-2017), Kulpa Jakub (2017-2020), Podwika Wojciech (2020-2023), Szęszoł Kamil (2023- ).

Kapłani wywodzący się z parafii Zdziarzec:  Kokoszka Feliks (1925*), Marczyk Bronisław (1958*), Król Dariusz (2007),  Kiszowski Krzysztof (2014), Mróz Wojciech (2019), Czapiga Jan (2021-lektorat).

*/ Rok wyświęcenia.