DYKAS Wawrzyniec

DYKAS Wawrzyniec, urodzony w 28 marca 1900 r. w Dulczy Wielkiej, w licznej rodzinie chłopskiej jako syn Wacława i Marii. W Dulczy kończy sześcioklasową szkołę powszechną, wybucha I wojna światowa, ojciec i najstarszy brat idą na wojnę, on pozostaje w domu i przejmuje obowiązki głowy rodziny. Oprócz uprawy roli dorabiał jako cieśla i tracz. W 1920 r. w czasie odbywania służby wojskowej, bierze udział jako saper w wojnie polsko-bolszewickiej. Gdy wybuchła II wojna światowa został zmobilizowany, jest dowódcą plutonu saperów w Armii Kraków ich zadaniem jest niszczenie mostów i innych strategicznych obiektów przed nacierającymi Niemcami. Po 17 września 1939 r. dostaje się do niewoli rosyjskiej, tam zostaje przydzielony do utworzonej z żołnierzy brygady remontowo-budowlanej i jako cieśla pracuje przy odbudowie mostów i linii kolejowych na terenach zagarniętych przez Związek Radziecki. Z chwilą agresji Niemiec na Związek Radziecki w 1941 r., zostaje wywieziony do Kazachstanu, tam pracuje przy budowie sań dla Armii Czerwonej. Po podpisaniu układu Sikorski – Majski i tzw. amnestii dla obywateli polskich z Rzeczypospolitej, zesłanych, uwięzionych w więzieniach śledczych NKWD i deportowanych do obozów koncentracyjnych Gułagu, zaistniała możliwość utworzenia przez gen. Władysława Andersa, Armii Polskiej z jeńców i Polaków wywiezionych w głąb ZSRR. Na wieść o formowaniu polskiej armii, do rejonów formowania żołnierze zjeżdżali się z najdalszych zakątków Rosji, czasem droga trwała wiele dni, ale chęć służenia w Polskiej Armii była silniejsza niż trudy podróży, wśród nich, znalazł się Wawrzyniec Dykas. Gdy stosunki polsko-sowieckie stawały się coraz bardziej napięte, brakowało racji żywnościowych dla żołnierzy, Anders otrzymuje zgodę Stalina na opuszczenie w 1942 r. Związku Radzieckiego przez Armię Polską wraz z grupą cywili, rodzin głównie kobiet i dzieci wywiezionych z terenów polskich. Wawrzyniec z braku swojej rodziny zabiera z sobą obcą, 4-o osobową rodzinę Paszkowskich. Droga wiedzie przez Iran, Irak do Palestyny, następnie do Egiptu i portu w Aleksandrii. Skąd statkami na Sycylię i dalej do Włoch. Walczy w 2 Korpusie Polskim jako dowódca saperów w stopniu plutonowego w 304 Plutonie Sprzętu Mechanicznego, przemierzając szlak bojowy we Włoszech, walczy pod Monte Cassino i Bolonią, gdzie zostaje ciężko ranny przygotowując przeprawę przez rzekę Senio. Niemiecka artyleria ostrzelała polskich saperów, Wawrzyniec zostaje ranny w głowę i nogę, stracił przytomność odzyskując ją w szpitalu. Tam również zostaje odznaczony Odznaką Honorową za Rany i Kontuzje przez samego gen. Władysława Andersa. Po zakończeniu wojny w stopniu sierżanta wraz z armią trafia do Wielkiej Brytanii do miasta Reading nad Tamizą, gdzie przebywa do 1968 r. pracując jako operator sprzętu budowlanego. Po przejściu na emeryturę wrócił do kraju do rodzinnej wioski.

Za trud żołnierski i odwagę zostaje nagrodzony wieloma medalami i odznaczeniami m.in. Medal Wojska, Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino, Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami oraz Brytyjski The War Medal 1939-1945 (Medal Wojny), Odznakę Pamiątkową Grupy Saperów 2 Korpusu.

Zmarł 16 marca 1978 r., został pochowany na cmentarzu parafialnym w Dulczy Wielkiej.