CMENTARZ parafialny w Zdziarcu z częścią zabytkową

CMENTARZ parafialny w Zdziarcu z częścią zabytkową, gm. Radomyśl Wielki. Położony jest na wschód od kościoła parafialnego w odległości 300 m, po jego wschodniej stronie. Jego najstarsza część z I połowy XIX w. usytuowana jest w zachodniej części cmentarza, mieści się w kwadracie w środku, którego znajduje się kaplica cmentarna. Ta część wpisana jest w Rejestr zabytków nieruchomych Podkarpackiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z siedzibą w Przemyślu pod nr. rejestru A-408 z dnia 26.02.2010.

Do kaplicy cmentarnej prowadzi poprzeczna alejka od bramy wejściowej, przy której po obu stronach w sposób czytelny są rozmieszczone groby. Do czasów współczesnych zachowało się kilka interesujących nagrobków z II połowy XIX i początku XX wieku, będącymi godnych uwagi ze względów artystycznych, wykonanych przez warsztaty kamieniarskie z Krakowa, Tarnowa i Przemyśla oraz historycznych z powodu pochowanych tam osób, wśród których są właściciele okolicznych majątków. Do nich należą:

1. Nagrobek śp. Jana i Tekli Kadulskich, ówczesnych właścicieli miejscowości Żarówka należącej do parafii w Zdziarcu. Wykonany z piaskowca, niegdyś w formie krzyża wspartego na cokole, obecnie niestety brak krzyża. Na stronie frontowej osadzona jest tablica inskrypcyjna, a nad nią putto aniołka w formie odlewu ze sztucznego kamienia;
2. Nagrobek śp. Teofili i Marcina Trybulców, pochodzący z końca XIX w. Wykonany z czarnego marmuru w formie krzyża na cokole. Od frontu na cokole umieszczona jest inskrypcja o treści: TEOFILA TRYBULCOWA / * 9/4 1838 + 5/12 1888 r. / MARCIN TRYBULEC / * 24/10 1830 + 23/9 1895 r. / STANISŁAWA BRZĘKOWSKA / * 27/2 1887  + 31/7 1888 r. Na niższym cokole PROSZĄ / O ZDROWAŚ MARYA. Zwieńczeniem nagrobka jest prosty krzyż na podstawie. Nagrobek jest otoczony kutym, stalowym ogrodzeniem i wykonany został w zakładzie kamieniarskim Ferdynanda Majerskiego w Przemyślu, o czy świadczy napis na dole cokołu.
3. Nagrobek śp. Anieli z Rozkosznych Zabierzowskiej zm. 1865 r., wykonany z piaskowca w formie krzyża umieszczonego na prostopadłościennym cokole z zaostrzonym profilowym gzymsikiem. Na frontowej ścianie umieszczono płytę z jasnego marmuru z inskrypcją: D.O.M. / ś.p. Amelia z Rozkosznych / ZABIERZOWSKA / Obywatelka w Żarówce / d. 1.Lipca 1865 zmarła w 55 roku / życia. W żalu pozostały mąż / po 33 latach pożycia z najlepszą / żoną dzieci i wnuki jej duszę / polecają modłom do Boga. Nad płytą umieszczono herb rodziny „Ostoja”, całość zwieńczona kamiennym, profilowanym krzyżem z trójdzielnie zakończonymi ramionami. Cała kwatera ogrodzona jest niskim metalowym ogrodzeniem z giętych elementów wspartych na kamiennych słupkach. Narożne wyższe słupki zakończono daszkami.
4. Nagrobek śp. Stanisława Frankowicza z miejscowości Żarówka zm. 1887 r. wykonany w formie kamiennego cokołu na dwustopniowej podstawie. Cokół zwieńczony jest żeliwnym krzyżem, bogato zdobionym oplatającym go motywem roślinnym. U jego podstawy znajdują się dwa aniołki trzymające niewielką tablicę inskrypcyjną. Cokół w formie dwustopniowego prostopadłościanu, od góry tworzy podstawę krzyża. Na frontowej ścianie wyższego bloku znajduje się tablica inskrypcyjna z wykutym napisem: D.O.M. / Ś. P. / STANISŁAW / FRANKOWICZ / z ŻARÓWKI / 1813 – 1887 / SPOKÓJ JEGO DUSZY
5. Nagrobek śp. Włodzimierza Ostoi Zabierzowskiego (właściwe nazwisko) 1891 r. właściciela dóbr i jego syna Stanisława zm. 1905 r. Wykonany w kształcie równi pochyłej, granitowa płyta nagrobna z granitową inskrypcją, umieszczona na kamiennej, piaskowej podstawie. Treść inskrypcji: Ś. P. / WŁODZIMIERZ OSTOJA / ZABIERZEWSKI / WŁAŚCICIEL DÓBR / * 24/2 1848 + 25/8 1891. / I SYN / STANISŁAW / *12/9 1882 + 25/6 1905 / POKÓJ IM DUSZOM Płyta wezgłowia lekko uniesiona, wzniesienie płyty podkreślają ozdobne podwójne zwoje w kamiennej podstawie woluty. U wezgłowia stoi metalowy czarny krzyż wykonany z rur zaślepionych i obwiedziony drutem na całej długości (postawiony prawdopodobnie w okresie późniejszym). Za krzyżem stoi nagrobek z rozbitą do połowy płytą inskrypcyjną z możliwym do odczytania nazwiskiem ZABIERZEWSK… (patrz następna pozycja). Cała kwatera ogrodzona była ozdobnym metalowym ogrodzeniem (podobnie jak dla Anieli Zabierzowskiej) wspartym na kamiennych słupkach, obecnie pozostały tylko słupki.
6. Nagrobek śp. Zabierzewskiej, wykonany z piaskowca i utrzymany w stylu neogotyckim, zaprojektowany w formie obelisku na prostopadłym cokole, umieszczonym na kamiennej podstawie. Kamienny obelisk zakończony jest u góry ostrym łukiem. Od frontu umieszczona jest tablica inskrypcyjna z jasnego marmuru, uszkodzona w górnej połowie. Powyżej tablicy umieszczona jest płaskorzeźba aniołka. Nagrobek został wykonany w warsztacie kamieniarskim Fabiana Hochstima w Krakowie.
7. Nagrobek śp. Wojciecha Giży zm. 1902 r. Wykonany z piaskowca w formie krzyża na cokole w postaci płyty. Na frontowej ścianie umieszczona jest płyta inskrypcyjna otoczona szerokim frezem o treści: TU SPOCZYWA Ś.P. / WOJCIECH / GIŻA / UR. 12/6 1857 / UM. 19/8 1902 / DROGIEMU / OJCU DZIECI. Takim samym frezem otoczone zostały blendy występujące na bocznych ściankach cokołu. Nagrobek zakończony jest kamiennym krzyżem z wizerunkiem Chrystusa.
8. Nagrobek śp. Wojciecha Cygana z Żarówki zm. 1903 r. To krzyż kuty z detalami żeliwnymi w formie motywu roślinnego wsparty na kamiennym, dwustopniowym cokole z tablicą inskrypcyjną w górnej jego części. Nagrobek został wykonany w warsztacie kamieniarskim Pawła Musiała w Tarnowie,
9. Nagrobek śp. Jana Stopy zm. 1904 r. Wykonany z piaskowca, niegdyś w formie krzyża na cokole, obecnie brak krzyża. Od strony frontowej umieszczona jest inskrypcja. Cokół zwieńczony jest czterospadowym daszkiem wspartym na profilowym gzymsie. Nagrobek został wykonany w warsztacie kamieniarskim Pawła Musiała w Tarnowie.
10. Nagrobek Wojciecha Kurasia zm. 1905 r. Wykonany w stylu neogotyckim, w formie krzyża na cokole na podstawie płytowej. Na frontowej ścianie została wykuta w kamieniu inskrypcja otoczona frezowanym obramowaniem i zamknięta maswerkiem. Zwieńczeniem nagrobka jest kamienny krzyż z wizerunkiem Chrystusa. Nagrobek został wykonany w warsztacie kamieniarskim Piotra Celestyna Kulki w Tarnowie.
11. Nagrobek śp. Jana Tarki zm. 1905 r. wykonany z piaskowca w formie nagrobnej położonej na dwu-stopniowej prostokątnej podstawie. Na płycie jest umieszczona współczesna tablica inskrypcyjna z napisem: JAN TARKA / PRZEŻYŁ LAT 72 / zm. 6. IX. 1905 r. / PROSI O MODLITWĘ. Nad tablicą położony jest granitowy krzyż. Na kamiennej podstawie umieszczony jest metalowy płotek wykonany z złącznych giętych elementów. Nagrobek ten, jest położony poza wyznaczoną granicą najstarszej części cmentarza.
12. Nagrobek Magdaleny z Kogutów Bednarzowej z miejscowości Żarówka zm. 1910 r. Wykonany z jasnego granitu w formie krzyża wspartego na cokole, usytuowanego na podwójnej podstawie. Na czołowej ścianie nagrobka znajduje się tablica inspiracyjna zamknięta formą podwójnej arkady o treści: D.O.M. / Ś. P. / MAGDALENA z KOGUTÓW / BEDNARZOWA / z ŻARÓWKI / przeżyła lat 72. + 1910. / PROSI O ZDROWAŚ MARYO!. Zwieńczenie cokołu pozostaje wykończone po bokach trójkątnymi naczółkami, a w części środkowej przechodzi w podstawę krzyża z wizerunkiem Chrystusa. Krawędzie granitowego krzyża sfrezowano, a ramiona zostały ścięte i tworzą formę delikatnych ostrosłupów.
13. Nagrobek śp. Marii Chmielowej zm. 1930 r. wdowy po Kasprze z Niechobrza, matki dwóch księży w tym Jana miejscowego proboszcza. Wykonany z piaskowca, kiedyś prawdopodobnie w formie krzyża na cokole, obecnie krzyża brak. Cokół w formie neogotyckiej kapliczki z tablicą inskrypcyjną. Nad tablicą umieszczono medalion kamienny z wizerunkiem Matki Boskiej Bolesnej. Zwieńczeniem cokołu jest dwu-spadzisty daszek z delikatnym kilkustopniowym gzymsem. Nagrobek został wykonany w warsztacie kamieniarskim Pawła Musiała w Tarnowie.