BRZESKA Zofia Stefania

BRZESKA Zofia Stefania urodziła się 6 czerwca 1872 we wsi Łączki (Łąki) rodzinnej posiadłości Brzeskich położonej ok. 9 km od Radomyśla Wielkiego. Jej rodzice to Mieczysław dr prawa, uczestnik powstania styczniowego w 1863 roku, właściciel ziemski i Idy z domu Witski, szlachcianki. Zofia była jedną z córek dziewięciu dzieci, która dożyła dorosłości.

W dzieciństwie otrzymywała ograniczoną ilość prywatnych zajęć w domu i szkole klasztornej, w przeciwieństwie do braci nie pozwolono jej na formalne wykształcenie, które stało się trwałym źródłem jej niechęci do rodziców, o czym wspominała później w swoich opowiadaniach. Gdy zaczęły się kłopoty finansowe rodziny na skutek złego zarządzania majątkiem, ojciec wyjechał do Francji, a Zofia miała trudności ze znalezieniem pracy ze względu na brak kwalifikacji i referencji. Zajmowała stanowiska niań, guwernantek, nauczycielek języka, ale nigdy nie trwało to długo, ponieważ nie lubiła dzieci i często prowadziło do konfliktów z jej pracodawcami.

Po zaoszczędzeniu trochę pieniędzy wyjechała do Paryża, gdzie mieszkał brat jej matki, ale okazało się, że on też ma kłopoty finansowe, więc pod koniec 1900 roku wyjechała do pracy dla zamożnej rodziny w Filadelfii uczyć dzieci jęz. niemieckiego. Tam też jej się nie wiodło, pracodawca zabrał ją do Nowego Jorku, gdzie w latach 1901-1905 przebywała hotelu dla samotnych kobiet prowadzonych przez zakonnice, gdy była bez pracy. Pod koniec 1905 wraca do Europy, zamierza osiąść w Paryżu, ale zmniejszające się oszczędności zmuszają ją do powrotu do domu do Galicji. W 1910 roku wraz z matką udaje się ponownie do Paryża, tam zaczęła uczęszczać na kursy publiczne na Sorbonie, głównie na tematy literatury i historii. Tutaj spotykała się z młodymi ludźmi o podobnych zainteresowaniach, którzy również starali się związać koniec z końcem. Francuski rzeźbiarz Henri Alphonse Gaudier, prawie dwadzieścia lat młodszy, poznali się w Bibliotece Sainte-Geneviève i zostali partnerami. Choć nigdy nie wzięli ślubu, Henri wziął jej nazwisko, stając się Henri Gaudier-Brzeski. Wyjechali do Londynu, który jej nie służył, więc pracowała w mniejszych miastach, a w roku 1914 rozstali się na zawsze, on wstąpił do armii francuskiej i zginął w 1915 roku w 23 roku życia.

Zofia dużo pisała traktowała pisanie, jako sposób radzenia sobie ze swoją burzliwą przeszłością i stała się ona niemal codzienną, a później nocną aktywnością. Zmieniała gatunki i języki, pisząc po polsku, francusku i angielsku, pozostawiła po sobie kilkaset dotąd nieopracowanych rękopisów.

Obok własnej samotności, chłopi często pojawiali się w jej wczesnych opowiadaniach, z których część stanowiła pierwszą część jej trylogii Stepowiec („Wyrzutek”), opowiadając o jej nieszczęśliwym dzieciństwie i młodości w domu w Galicji. Pisze drugą część autobiograficznej trylogii „Histeryczne kobiety”, w której opowiada historię ambitnej, ale biednej młodej kobiety. Gdy ojciec wyjechał do Francji, Zofia przypomniała ten dramatyczny moment w swojej autobiografii Matka („Matka”), trzeciej części swojej trylogii.

Jej życie z Henrim zostało opowiedziane w „Życiu Gajudzi-Brzeskiej” H. S. Ede’a, wydanej w 1930. W 1931 roku została ponownie opublikowana, jako Savage Messiah, a w 1972 roku zaadaptowana do kina przez Kena Russella, z Dorothy Tutin w roli Sophie.

W 1917 roku Zofia Gaudier-Brzeska przeniosła się do hrabstwa Gloucestershire, gdzie jej zdrowie psychiczne uległo dalszemu pogorszeniu czuła się coraz bardziej samotna i odizolowana, stała się podejrzliwa i cierpiała na depresję. W 1922 roku została przewieziona do sądu z powództwa sąsiadów, a w listopadzie tego roku została zamknięta w szpitalu o azylu psychiatrycznym w Gloucestershire.

Tam zmarła 17 marca 1925 roku na zapalenie płuc, została pochowana w grobie dla ubogich w Gloucester.

.