MATULA Zbigniew

Matula Zbigniew ps. „Radomyśl”, urodził się 26 lutego 1917 roku w Radomyślu Wielkim, (wówczas powiat tarnowski), syn Eugeniusza i Jadwigi z Tomaszewskich. Ojciec, długoletni burmistrz miasta, właściciel apteki i fabryki produkującej środki farmaceutyczne, (m.in. dzięki jego staraniom miasto otrzymało przydomek „Wielki”, nadany przez Sejm Galicyjski w 1907 r.). Zbigniew tu spędził dzieciństwo i ukończył szkołę powszechną. Wraz z rodzicami przeprowadził się do Krakowa, gdzie uczęszczał do Państwowego Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki, w którym 4 czerwca 1936 roku zdał maturę. Podjął studia na Wydziale Górniczym Akademii Górniczej, jako wolny słuchacz. Po roku zrezygnował ze studiów i podjął naukę w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 20 Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej  w Krakowie, a w 1939 roku ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w Ostrowi-Komorowie.

Podczas kampanii wrześniowej był żołnierzem Ośrodka Zapasowego 77 Pułku Piechoty, uczestniczył między innymi w walkach w rejonie Grodna. 23 Września przekroczył granicę z Litwą i został internowany. Przebywał w obozach w Olicie, Birsztanach oraz Kalwarii.

Po zajęciu Litwy przez wojska radzieckie został wywieziony do obozu w Kozielsku, od 1 września 1941 roku przebywał w obozie w Griazowcu. Po podpisaniu układu Sikorski – Majski wstąpił do formowanej w ZSRR Armii Polskiej dowodzonej przez gen. Władysława Andersa i otrzymał przydział do 5 Dywizji Piechoty dowodzonej przez gen. M. Borutę-Spiechowicza, jako dowódca plutonu w 6 kompanii 15 pp. 11 Grudnia 1941 roku awansowany do stopnia podporucznika. Specjalizował się m.in. w zwiadzie. Wraz z armią ewakuowany go Iranu, Iraku, Palestyny, stamtąd do Egiptu i Afryki Południowej. W drugiej połowie czerwca 1943 roku dotarł do Wielkiej Brytanii. Otrzymał przydział do VI Oddziału (Specjalnego) przy Sztabie Naczelnego Wodza i ukończył kurs dywersyjny w Greenock-Geurock, w Szkocji. Dołączył do elitarnego grona 316 cichociemnych.

10 Października 1943 roku awansował do stopnia porucznika, a 15 grudnia tegoż roku został zaprzysiężony i przyjął pseudonim „Radomyśl”. Przerzucony następnie do Włoch, w nocy z 24 na 25 maja 1944 roku wystartował z lotniska Campo Cassale koło Brindisi do Polski w ramach operacji lotniczej „Weller 23”. Został zrzucony nad Polską z pięcioma innymi skoczkami i przyjęty przez placówkę „Koliber 2” – 11 km na północ od Bochni. Przetransportowany do okupowanej Warszawy, w której odbył tzw. kwarantannę. Następnie otrzymał przydział do Okręgu AK Kraków, jako oficer broni Inspektoratu Rejonowego Tarnów, później dowódca II plutonu w 4 kompanii „Ewa” I batalionu „Barbara” 16 pp. AK. Jego szlak bojowy to miejscowości: Machowa, Podlesie, Ratówki, Gilowa, Góra Tuchów, Rychwałd, Sucha, Jamna, Lichwin.

W dniu 22 października 1944 roku, po rozwiązaniu batalionu, został dowódcą samodzielnego dywersyjnego plutonu partyzanckiego „Radomyśl”. Działał na terenie Pogórza Rożnowsko-Ciężkowickiego, jego zadaniem było wykonywanie akcji sabotażowych i dywersyjnych.

Poległ w walce z Niemcami 31 października 1944 roku w Słonej k. Zakliczyna nad Dunajcem. Pochowany został najpierw na cmentarzu parafialnym w Brzozowej, wspólnie z innymi partyzantami ze swojego oddziału poległymi w Słonej i ppor. Maksymilianem Lamprechtem ps. „Jar”, poległym w boju pod Jamną. Dzięki staraniom rodziny Stasików szczątki jego i innych partyzantów zostały przeniesione w 1959 roku do ich rodzinnego grobowca w Zbylitowskiej Górze k. Tarnowa.

Był wielokrotnie odznaczany, głównie już po śmierci, najwyższym z odznaczeń był Order Virtuti Militari V kl., Krzyż Walecznych (4 krotnie), Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Krzyż Armii Krajowej, angielskie: Medal Obrony (The Defense Medal) i Medal Wojny 1939-1945 (The War Medal 1939-1945), Medal „Polska Swemu Obrońcy” oraz odznaki: Zwykły Znak Spadochronowy i Bojowy Znak Spadochronowy.

W Radomyślu Wielkim, miejscu jego urodzenia w dniu 30 maja 1987 r. nazwano jedną z ulic jego imieniem oraz wmurowano tablicę pamiątkową w budynku, w którym się urodził (patrz hasło Tablica poświęcona Zbigniewowi Matuli).